Chuyện di dời các trường đại học tại TP.HCM đã trở thành một vấn đề nóng hổi trong những năm gần đây. Với sự phát triển không ngừng của thành phố, việc di dời các trường đại học từ nội thành ra ngoại thành đang là một giải pháp được cân nhắc kỹ lưỡng. Tuy nhiên, liệu việc di dời này có thực sự cần thiết hay không?
Tình hình chuyện di dời các trường đại học tại TP HCM
Theo số liệu của Bộ GD-ĐT, TP.HCM hiện có 112 trường đại học và cao đẳng, trong đó 69 trường nằm trong nội thành với tổng số sinh viên lên tới 516,000. Để đáp ứng nhu cầu nhân lực trong giai đoạn 2011-2020 và sau năm 2020, thành phố dự kiến sẽ có thêm 16 trường đại học và 18 trường cao đẳng.
Tuy nhiên, diện tích của TP.HCM chỉ tăng 1.38 lần trong 30 năm qua, trong khi quy mô dân số và số lượng trường học tăng lên gấp nhiều lần. Điều này dẫn đến sự quá tải nghiêm trọng về diện tích và cơ sở hạ tầng của các trường đại học trong nội thành. Thực trạng trường đại học chiếm “đất vàng” của thành phố đang là một trong những bài toán nan giải đối với Bộ Đầu tư và Xây dựng.
Hạn chế về diện tích đất
Ông Trần Thanh Bình, Viện trưởng Viện Nghiên cứu thiết kế trường học Bộ GD-ĐT, cho biết tổng quỹ đất của các trường đại học và cao đẳng tại TP.HCM rất nhỏ. Trong số 40 trường đại học, có 32 trường có diện tích đất trung bình chỉ khoảng 12m²/sinh viên. Đây là con số chưa đạt một nửa so với tiêu chuẩn đất đai để thành lập trường theo Quyết định 07/2009 của Chính phủ. Đặc biệt, có 15 trường trong nội thành chỉ có diện tích từ 0.44 – 5.46m²/sinh viên, một con số rất thấp so với tiêu chuẩn quốc gia TCVN: 3981-1985.
Kế hoạch di dời các trường đại học
Từ năm 2006, TP.HCM đã chủ trương di dời các trường đại học và cao đẳng ra ngoại thành. Kế hoạch này đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ di dời xong 69 trường tới các khu đô thị đại học đạt tiêu chuẩn.
Mục tiêu trong chuyện di dời trường đại học
- Giảm áp lực về cơ sở hạ tầng và diện tích tại nội thành.
- Tạo điều kiện phát triển toàn diện cho các trường đại học.
- Đảm bảo môi trường học tập và nghiên cứu tốt hơn cho sinh viên và giảng viên.
Phạm vi di dời trường
- Di dời 69 trường đại học và cao đẳng từ nội thành ra các khu đô thị đại học ngoại thành.
- Xây dựng các khu đô thị đại học mới với diện tích tổng cộng khoảng 2210ha.
Các khu đô thị đại học dự kiến
Khu đô thị đại học tây bắc
- Địa điểm: Huyện Hóc Môn và Củ Chi
- Diện tích: 660ha
- Các trường dự kiến di dời: Các trường đại học có nhu cầu mở rộng và có khả năng di dời nhanh chóng.
Khu đại học phía nam
- Địa điểm: Quận 7, Bình Chánh và Nhà Bè
- Diện tích: 735ha
- Các trường dự kiến di dời: Các trường đào tạo về công nghệ, kinh tế và y tế.
Khu đại học đông bắc
- Địa điểm: Quận 9, Thủ Đức và một phần huyện Dĩ An, tỉnh Bình Dương
- Diện tích: 815ha
- Các trường dự kiến di dời: Các trường đào tạo về kỹ thuật và khoa học tự nhiên.
Các giai đoạn thực hiện chuyện di dời trường
Giai đoạn 1: Lập kế hoạch chi tiết (2024 – 2025)
Khảo sát và đánh giá hiện trạng
- Khảo sát hiện trạng cơ sở vật chất và quỹ đất của các trường đại học.
- Đánh giá khả năng di dời và nhu cầu mở rộng của từng trường.
Lập kế hoạch chi tiết
- Xác định các trường cần di dời và ưu tiên di dời trước.
- Lập kế hoạch chi tiết cho từng khu đô thị đại học mới, bao gồm thiết kế, quy hoạch và phân bổ đất.
Xin cấp phép và chuẩn bị pháp lý
- Hoàn thành các thủ tục pháp lý cần thiết.
- Xin cấp phép xây dựng và quy hoạch cho các khu đô thị đại học mới.
Giai đoạn 2: Xây dựng cơ sở hạ tầng (2025-2027)
Xây dựng hạ tầng kỹ thuật
- Xây dựng đường giao thông, hệ thống điện, nước và viễn thông cho các khu đô thị đại học.
- Đảm bảo hạ tầng kỹ thuật đạt tiêu chuẩn cao và phù hợp với nhu cầu sử dụng.
Xây dựng cơ sở vật chất
- Xây dựng các tòa nhà học tập, phòng thí nghiệm, ký túc xá và các khu chức năng khác.
- Đảm bảo cơ sở vật chất hiện đại, tiện nghi và đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu của sinh viên và giảng viên.
Giai đoạn 3: Di dời và ổn định (2027-2030)
Di dời các trường
- Tiến hành di dời các trường đại học từ nội thành ra các khu đô thị đại học mới.
- Đảm bảo quá trình di dời diễn ra thuận lợi và không ảnh hưởng đến hoạt động giảng dạy.
Ổn định và phát triển
- Hỗ trợ các trường trong quá trình ổn định tại cơ sở mới.
- Đầu tư thêm vào cơ sở vật chất và trang thiết bị để đáp ứng nhu cầu phát triển lâu dài.
Chuyện di dời trường: nguồn lực và tài chính
Nguồn lực
- Đội ngũ cán bộ, công nhân viên chuyên trách cho từng giai đoạn.
- Huy động sự tham gia của các chuyên gia quy hoạch, kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng và quản lý giáo dục.
Tài chính
- Dự kiến nguồn vốn khoảng 600 triệu USD cho giai đoạn thí điểm di dời 5 trường.
- Kinh phí sẽ được huy động từ ngân sách nhà nước, vốn vay ưu đãi, và các nguồn vốn khác như quỹ đầu tư tư nhân.
Tuy nhiên, kế hoạch di dời đã gặp nhiều khó khăn do vướng mắc về tiêu chí di dời và quỹ đất.
Khó khăn trong việc di dời
Hiện tại, 2/3 các trường đều đang thuê mặt bằng ở nhiều nơi trong nội thành để giảng dạy. Các khu học tập có mật độ xây dựng quá cao và thiếu hụt các khu chức năng cơ bản. Khi Bộ GD-ĐT bắt buộc phải đảm bảo quy chuẩn 12-25m²/sinh viên, các trường mới bắt đầu tìm kiếm đất.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Hiệu trưởng trường Đại học Văn Hiến, cho biết trường đã được giao lô đất 5.69ha ở Bình Chánh từ năm 2007 nhưng công tác giải tỏa đền bù vẫn gặp nhiều khó khăn. Ông Ngô Hướng, Hiệu trưởng trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, cũng chia sẻ rằng trường đã có 10ha đất ở quận Thủ Đức và được cấp 300 tỷ đồng nhưng chưa làm xong các thủ tục xin cấp phép xây dựng.
Phản ứng của các trường đại học
Tại hội nghị giữa Bộ GD-ĐT và UBND TP.HCM, đại diện các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn TP.HCM đã bày tỏ ý kiến không di dời khỏi nội thành các trường năng khiếu đào tạo âm nhạc, hội họa. Các trường có công trình giáo dục mang ý nghĩa văn hóa, lịch sử cũng cần được bảo tồn.
Các trường không đủ diện tích 25m²/sinh viên hoặc có diện tích dưới 2ha, cơ sở hạ tầng phục vụ đào tạo không đạt yêu cầu, trường đào tạo nhiều cấp học nhưng cấp học chính lại ít hơn cấp học khác, trường đã được phê duyệt kế hoạch di dời, và trường có hơn 2 cơ sở đào tạo trong nội thành sẽ thuộc diện phải di dời.
Giải pháp cho vấn đề trong chuyện di dời trường
Trước mắt, TP.HCM sẽ thí điểm di dời 5 trường với nhu cầu vốn khoảng 600 triệu USD. Cụ thể, đồng ý thí điểm di dời 3 trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ, Đại học Ngoại ngữ và Tin học TP.HCM, và Trung cấp Điều dưỡng-Kỹ thuật Y tế Hồng Đức ra khu đô thị Tây Bắc thành phố.
Ý kiến từ các chuyên gia
Bà Nguyễn Thị Hữu Hòa, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch – Đầu tư TP.HCM, nhận định các trường hiện đang tự “bơi” tìm quỹ đất nên gặp nhiều vướng mắc về địa điểm. Có khi các điểm trường đã chọn chưa chắc đã phù hợp quy hoạch của thành phố. Mặc dù dự án các khu đại học tập trung và các trung tâm nghiên cứu khoa học, đào tạo chất lượng cao của thành phố đã được định hướng, nhưng vẫn đang “đắp chiếu”.
Chuyện di dời trường: tầm quan trọng của quy hoạch
Việc di dời các trường đại học ra ngoại thành không chỉ giúp giảm áp lực về diện tích và cơ sở hạ tầng trong nội thành, mà còn tạo điều kiện phát triển toàn diện cho các trường. Các khu đô thị đại học mới sẽ được xây dựng với quy mô và tiêu chuẩn cao, đảm bảo đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu của sinh viên. Điều này sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, đồng thời thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội của thành phố.
Triển vọng chuyện di dời trường học
Chuyện di dời các trường đại học tại TP.HCM là một vấn đề phức tạp và cần được xem xét kỹ lưỡng. Việc di dời không chỉ đơn thuần là chuyển đổi vị trí mà còn là sự tái cơ cấu toàn diện về cơ sở hạ tầng, quy hoạch và chiến lược phát triển. Thành phố cần có những giải pháp hợp lý và đồng bộ để đảm bảo quá trình di dời diễn ra thuận lợi và hiệu quả, mang lại lợi ích tối đa cho cả các trường học và cộng đồng
